Temat ten wielokrotnie poruszany był już w naszych artykułach zamieszczanych w Raportsekocenbud, jak i dyskutowany w ramach Konferencji Naukowo-Technicznych organizowanych w Ciechocinku.

Przypominamy, że od 1 stycznia 2003 r., zgodnie z art. 2 ust. 4 lub 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. „o minimalnym wynagrodzeniu za pracę” wysokość minimalnego wynagrodzenia a także wysokość minimalnej stawki godzinowej, podlegają corocznie ogłoszeniu w Monitorze Polskim, w formie obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów. Jeżeli Rada Dialogu Społecznego nie dokona w ustawowym terminie odpowiednich ustaleń, zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy, wysokość minimalnego wynagrodzenia a także wysokość minimalnej stawki godzinowej ustala Rada Ministrów w drodze rozporządzenia publikowanego w Dzienniku Ustaw. Według definicji zawartej w art. 1 pkt. 1a wymienionej ustawy „minimalna stawka godzinowa to minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi”.

Przy sporządzaniu kosztorysów metodą szczegółową wykorzystuje się godzinowe stawki do kosztorysowania robót budowlanych, a nie stawki wynagrodzeń na stanowiskach robotniczych w budownictwie.

W wydawnictwach SEKOCENBUD publikowane są stawki robocizny kosztorysowej w różnych układach i przekrojach czasowych oraz terytorialnych, a nie stawki wynagrodzeń na stanowiskach robotniczych w budownictwie. Godzinowe stawki do kosztorysowania robót budowlanych to nie są stawki wynagrodzeń na stanowiskach robotniczych w budownictwie. Minimalne godzinowe stawki do kosztorysowania robót budowlanych nie muszą więc być równe minimalnym stawkom godzinowym, urzędowo obwieszczanym. Oczywiście ideałem byłoby, gdyby odpowiednie relacje pomiędzy tymi stawkami były zachowane. Niestety w obecnych polskich warunkach rynkowych bardzo często należyte relacje pomiędzy nimi są zaburzone. Nie wynika to z wadliwości systemu notowań, lecz z niestabilności polskiego rynku budowlanego oraz wpływu na niego między innymi wykorzystywanych w naszym kraju metod i podstaw kosztorysowania. Nasza firma nie kalkuluje i nie przelicza stawek tylko zbiera dane z rynku (z umów) i uśrednia je metodami statystycznymi.

W wydawnictwach SEKOCENBUD publikujemy stawki robocizny kosztorysowej netto i brutto.
Stawki robocizny kosztorysowej netto zawierają składniki kalkulacyjne określone § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz. U. 2021 poz. 2458). W stawkach tych uwzględnione są przede wszystkim wynagrodzenia robotników (w przeliczeniu na stawkę godzinową), płace uzupełniające, obligatoryjne obciążenia płac (ZUS) oraz odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Stawki robocizny kosztorysowej netto prezentowane w wydawnictwach SEKOCENBUD pochodzą z badań ankietowych prowadzonych na polskim rynku budowlanym, a nie z przeliczeń kalkulacyjnych, czy obwieszczeń Prezesa Rady Ministrów bądź rozporządzeń Rady Ministrów. Stawki te nie są tożsame z minimalną lub przeciętną wysokością wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług. Czasami wysokości rynkowych (pochodzących z badań ankietowych) stawek robocizny kosztorysowej, szczególnie stawek minimalnych w pierwszym kwartale roku, są niższe od minimalnej wysokości wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, opublikowanej w odpowiednim obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów bądź rozporządzeniu Rady Ministrów „w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w…”

Stawki robocizny kosztorysowej brutto obejmują natomiast wartości stawek kosztorysowych netto powiększonych o narzut kosztów pośrednich i zysk kalkulacyjny. Obliczane są według wzoru:

Stawka rob. brutto = stawka rob. netto x (1+W_Kp/100% ) x (1+W_Z/100%)

gdzie zastosowane symbole oznaczają:
W_Kp – wskaźnik narzutu kosztów pośrednich (wyrażony w procentach),
W_Z – procentowy wskaźnik narzutu zysku.

Stawki brutto są kalkulowane na podstawie odpowiednich rynkowych stawek netto (minimalnych, maksymalnych i średnich) oraz wskaźników narzutów (W_Kp i W_Z) również zbieranych z rynku.
W praktyce stawki brutto stanowią więc rynkowe ceny usług budowlanych wyrażone w zł/roboczogodzinę.

Po tych wyjaśnieniach na pewno wiele osób zadaje sobie pytanie: dlaczego rynkowe stawki robocizny kosztorysowej netto zawierające przecież oprócz wynagrodzenia robotników (w przeliczeniu na godzinę) również płace uzupełniające, obligatoryjne obciążenia płac (ZUS) oraz odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych bywają niższe od minimalnych stawek godzinowych, publikowanych w obwieszczeniach Prezesa Rady Ministrów lub rozporządzeniach Rady Ministrów.

W RaportSekocenbud dokonujemy systematycznej, krótkookresowej (przedstawianej co kwartał) jak i długookresowej analizy relacji wskaźników zmian średnich stawek robocizny kosztorysowej na tle inflacji oraz wzrostów minimalnych i przeciętnych wynagrodzeń za pracę w gospodarce narodowej. Analizy powyższe na ogół pokazują prawidłowe relacje pomiędzy tymi wskaźnikami. Niemniej jednak, pomimo dobrych relacji wskaźników zmian średnich stawek robocizny kosztorysowej na tle inflacji i wahań wynagrodzenia, poziomy stawek robocizny kosztorysowej często nie satysfakcjonują wykonawców. Zwykle przy takich analizach przypominamy, że wysokości stawek robocizny kosztorysowej są wypadkową gry rynkowej i kompromisów pomiędzy stronami (uczestnikami procesów inwestycyjnych). Poza tym istotne znaczenie ma również niedostosowanie części bazy normatywnej wykorzystywanej do kosztorysowania robót budowlanych, do aktualnych warunków technologiczno-organizacyjnych realizacji robót. Dodatkowo w budownictwie, z uwagi na długości cykli realizacji robót, wszelkie wahania rynkowe stawek wynikające m.in. z aktualizacji przepisów prawnych dotyczących minimalnych wynagrodzeń z opóźnieniem - czasami znacznym np. półrocznym - przekładają się na zmiany poziomów rejestrowanych stawek robocizny kosztorysowej, co potwierdzają notowania systemu SEKOCENBUD.